“Χαίρε,
ω Βηθανία” - Ποίημα του μακαριστού
Μητροπολίτου Εμέσης Αθανασίου Ατάλλα (†1923)
Μετάφραση από τα αραβικά
στα ελληνικά: Peter Saliba
Λίγα λόγια για το κείμενο
Το ποίημα αυτό είναι έργο του μακαριστού Μητροπολίτη Εμέσης (της Συρίας) Αθανασίου Ατάλλα, ο οποίος κατείχε ξεχωριστό χάρισμα ανάμεσα στους κληρικούς της εποχής του. Ο ίδιος γεννήθηκε στον Λίβανο το 1853. Έγινε μοναχός το 1871 και διάκονος το 1872. Ο πατριάρχης τότε, Ιερόθεος, τον έκανε αρχιδιάκονος το 1876. Χειροτονήθηκε ιερέας και αρχιμανδρίτης ταυτόχρονα το 1883 και το 1886 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Εμέσης επί τον Έλληνα Πατριάρχη Γεράσιμο. Είχε αφήσει πολλά ποιητικά έργα. Και ήταν άριστος δάσκαλος της βυζαντινής μουσικής. Κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ τῃ 23ῃ Νοεμβρίου, το 1923.
Το ποίημα αυτό εξιστορεί το γεγονός της αναστάσεως του τετραημέρου θνητού Λαζάρου από τον κύριο και Θεό Ιησού Χριστού. Είναι πιστός στην αφήγηση της ευαγγελικής περικοπής εκ του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου 11. Έχει στοιχεία από την λατρευτική ποίηση. Χαρακτηρίζεται όμως κι από θεατρική ζωντάνια. Θα μπορούσε κανείς να ακούσει τη φωνή κάποιου αφηγητή ή υμνωδού, ο οποίος χαιρετά την Βηθανία, την πόλη που φιλοξένησε τέτοιο παράδοξο γεγονός, όπως η έγερσις του κεκοιμημένου Λαζάρου ήδη τεσσάρων ημερών από τους νεκρούς.
Υπάρχει αφθονία στην περιγραφή του Ιησού ως Θεού και κυρίου, ο οποίος είναι ο μόνος που δίνει ξανά ζωή στους ανθρώπους. Στο τέλος ακούμε τη φωνή και των πιστών επίσης, που προσεύχονται με ομόνοια, όταν επικαλεσθούν τον Ιησού, και βάζουν την πίστη και την ελπίδα τους σε αυτόν, επειδή αυτός είναι ο μόνος που θα τους σώσει από τις αμαρτίες και θα τους χαρίσει εκ νέου την αληθινή ζωή.
Πολύ περίτεχνα προσπαθεί ο ποιητής να πλάθει μια δραματική κατάσταση από το διάλογο που γίνεται μεταξύ τον Ιησού και τη Μάρθα, ο οποίος δίνει στο ποίημα ένα τραγικό χαρακτήρα. Δεν πανηγυρίζει πάραυτα το ένδοξο τέλος, διότι το γεγονός αποτελεί την αρχή των παθών του Χριστού και "προοίμιον" της ίδιας του Ιησού αναστάσεως. Αντ' αυτού, ο αγηγητής -- ή μπορεί και να είναι ο πρώτος του χορού -- παροτρύνει τους παρευρισκομένους στην λατρεία να δώσουν ευχαριστία στον λυτρωτή και γιο του Θεού.
Ακολουθεί η ελληνική μετάφρασις του αραβικού πρωτοτύπου. Μπορείτε να δείτε το αραβικό ποίημα εδώ.
Το ποίημα αυτό είναι έργο του μακαριστού Μητροπολίτη Εμέσης (της Συρίας) Αθανασίου Ατάλλα, ο οποίος κατείχε ξεχωριστό χάρισμα ανάμεσα στους κληρικούς της εποχής του. Ο ίδιος γεννήθηκε στον Λίβανο το 1853. Έγινε μοναχός το 1871 και διάκονος το 1872. Ο πατριάρχης τότε, Ιερόθεος, τον έκανε αρχιδιάκονος το 1876. Χειροτονήθηκε ιερέας και αρχιμανδρίτης ταυτόχρονα το 1883 και το 1886 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Εμέσης επί τον Έλληνα Πατριάρχη Γεράσιμο. Είχε αφήσει πολλά ποιητικά έργα. Και ήταν άριστος δάσκαλος της βυζαντινής μουσικής. Κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ τῃ 23ῃ Νοεμβρίου, το 1923.
Το ποίημα αυτό εξιστορεί το γεγονός της αναστάσεως του τετραημέρου θνητού Λαζάρου από τον κύριο και Θεό Ιησού Χριστού. Είναι πιστός στην αφήγηση της ευαγγελικής περικοπής εκ του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου 11. Έχει στοιχεία από την λατρευτική ποίηση. Χαρακτηρίζεται όμως κι από θεατρική ζωντάνια. Θα μπορούσε κανείς να ακούσει τη φωνή κάποιου αφηγητή ή υμνωδού, ο οποίος χαιρετά την Βηθανία, την πόλη που φιλοξένησε τέτοιο παράδοξο γεγονός, όπως η έγερσις του κεκοιμημένου Λαζάρου ήδη τεσσάρων ημερών από τους νεκρούς.
Υπάρχει αφθονία στην περιγραφή του Ιησού ως Θεού και κυρίου, ο οποίος είναι ο μόνος που δίνει ξανά ζωή στους ανθρώπους. Στο τέλος ακούμε τη φωνή και των πιστών επίσης, που προσεύχονται με ομόνοια, όταν επικαλεσθούν τον Ιησού, και βάζουν την πίστη και την ελπίδα τους σε αυτόν, επειδή αυτός είναι ο μόνος που θα τους σώσει από τις αμαρτίες και θα τους χαρίσει εκ νέου την αληθινή ζωή.
Πολύ περίτεχνα προσπαθεί ο ποιητής να πλάθει μια δραματική κατάσταση από το διάλογο που γίνεται μεταξύ τον Ιησού και τη Μάρθα, ο οποίος δίνει στο ποίημα ένα τραγικό χαρακτήρα. Δεν πανηγυρίζει πάραυτα το ένδοξο τέλος, διότι το γεγονός αποτελεί την αρχή των παθών του Χριστού και "προοίμιον" της ίδιας του Ιησού αναστάσεως. Αντ' αυτού, ο αγηγητής -- ή μπορεί και να είναι ο πρώτος του χορού -- παροτρύνει τους παρευρισκομένους στην λατρεία να δώσουν ευχαριστία στον λυτρωτή και γιο του Θεού.
Ακολουθεί η ελληνική μετάφρασις του αραβικού πρωτοτύπου. Μπορείτε να δείτε το αραβικό ποίημα εδώ.
Η ελληνική
μετάφραση του ποιήματος
Χαίρε, ω Βηθανία!
πρός
σε κατέφθασε ο Θεός‧
Μες στον οποίο οι νεκροί
ανασταίνονται
μα πώς
όχι, κι ο ίδιος είναι η ζωή;
Η Μάρθα τον υποδέχτηκε
με
κλάματα και θρήνους,
κι όταν τον είδε
παραπονέθηκε
για της
μακράς της θλίψης την ορμή.
κραύγασε όμως αυτή αμέσως,
«Κύριε,
εσύ
είσαι στ’ αλήθεια ο φιλεύσπλαχνος θεός!
Βοήθα με διότι η καρδιά
μου
έλιωσε
από του αδελφού μου τον χαμό!»
Ο δε είπε, «πάψε να κλαις
κι άσε
τον θρήνο τούτο
και να ξέρεις ότι ο αδελφός
σου
σύντομα θ’
αναστηθεί εκ νεκρών».
Τότε έδραμε προς το μνήμα
κείνος,
ο πιστός Λυτρωτής,
οπόταν φώναξε «Λάζαρε!
εσύ που
Αδελφές, για ελάτε
και
δέστε αυτό το παράδοξο!
Σηκώθηκε εκείνος ζωντανός,
που ήταν μες στο μνήμα νεκρός‧
κι ας
ευχαριστήσετε τον αγαπητό Λυτρωτή.
Εσένα, Κύριε της κτίσεως,
εσένα
προσκυνούμε ευλαβώς!
Καθώς όλοι που ‘μαστε στις αμαρτίες
νεκροί
διά Σου, ζούμε
πάλι, Ιησού.
